هدف از نگارش این محتوا ﺁشنایی شما با سن گرایی و کلیشه هایی است که درباره ی آن وجود دارد. به طور کلی سن گرایی یک تعریف نادرست تفکر غلط و تبعیض غلط در مورد افراد سن بالا و مسن است. در واقع سن گرایی نوع دیگری از نژادپرستی و تبعیض جنسی است.
این تبعیض و باور غلط از آن جا می ﺁید که بسیاری از افراد، بالا رفتن سن و مسن شدن را بد و ناخوشایند می دانند به همین دلیل، با افراد مسن و سالمند، بد برخورد می کنند و آن ها را مسخره می کنند.
رابرت باتلر، متخصص جغرافیایی، اولین شخصی بود که اصطلاح سن گرایی را به منظور توصیف تبعیض افراد مسن و سالمند، در جهان مطرح نمود. اما در حال حاضر، این اصطلاح، به هر تبعیضی که در حوزه ی سن، انجام گیرد اطلاق می شود. از جمله ی این نگرش می توان به تبعیض در سنین کودکان، نوجوانان، بزرگسالان و سالمندان اشاره نمود.
این تبعیض و مشکلات عموما در محل کار افراد، به چشم می خورد. چرا که حوزه ای است که در آن معیارهایی همچون درجه های شغلی یا اختلافات حقوقی، مطرح می شود.
همچنین یکی از مهم ترین معیارهای یافتن شغل، سن است. جوانان و بزرگسالان هر کدام به نوبه ی خود، دشواری های خاص خود را در این حوزه دارند.جوانان به دلیل نداشتن تجربه و سابقه ی کاری کافی، در یافتن شغل با مشکل رو به رو هستند و دشواری های خود را دارند و حتی با یافتن شغل هم، حقوق کمتری دریافت می کنند. بزرگسالان و افراد مسن نیز به واسطه ی سن بالای خود، در یافتن شغل جدید و یا تغییر شغل، با دشواری های زیادی مواجه می شوند.
ندادن فرصت های شغلی به افراد با سنین بالا با این تصور که این افراد از انجام چنین کارهایی ناتوان اند، نمونه ای از تبعیض سنی است. وقتی مدیر یک پروژه ساختمانی، یک تکنسین سی ساله را به یک تکنسین شصت ساله، صرفا به دلیل این که دومی پیر شده است، ترجیح می دهد، نمونه بارزی از تبعیض سنی است. در غرب (خصوصا در انگلستان)، هیچگاه در هیچ فرم استخدامی از سن افراد سوال نمی شود. در هیچ مصاحبه ای هم برای گرفتن کار یا پذیرش دانشگاه و … از سن افراد سوال نمی شود. اساسا کسی اجازه ندارد از سن داوطلب کار و یا تحصیل سوال کند. نویسنده در طول سالها تحصیل و کار در انگلستان هیچ گاه به یاد ندارد که کسی از سن وی سوال کرده باشد. پرسش از سن و سال افراد، صرفا برای مشاغل خاص که احتیاج به خصوصیات فیزیکی و جسمی ویژه دارند، مثل شغل خلبانی و یا جوشکاری در اعماق دریا، مجاز است.
در کشورمان ایران، نمونه های بارزی از تبعیض سنی سیستماتیک وجود دارد. مثلا برای استخدام در هیات علمی دانشگاه، شرط سنی حداکثر ۴۵ سال گذاشته شده است. چنین شرطی هیچ منطقی به همراه ندارد و صرفا براساس تصورات غالبی نادرست سیاستگزاران علمی کشور بنانهاده شده است. هیچ شاهدی وجود ندارد که مثلا کارکرد علمی یک استاد ۶۰ ساله دانشگاه، از یک استاد ۴۰ ساله کمتر باشد.
نمونه دیگر تبعیض سنی در ایران عباراتی مانند «به یک کارگر جوان نیازمندیم» است. چنین شرطی، یا به دلیل آن است که قرار است به کارگر جوان حقوق کمتری نسبت به یک کارگر مسن داده شود، که تبعیض سنی علیه جوانان است. و یا به این دلیل است که تصور می شود، جوانان برای برخی مشاغل مناسب تر از افراد با سن بالا هستند، که تبعیض علیه افراد مسن است.
چند وقت پیش یکی از فروشگاههای زنجیره ای کشور، برای شغل فروشندگی آگهی کرده بود و شرط آن را جوان بودن متقاضیان اعلام نموده بود. ظاهرا انگیزه مدیران این فروشگاه این بوده که نشان دهند به جوانان توجه ویژه دارند، ولی چنین تبعیضی قطعا تبعیض سنی است. از کجا معلوم که مثلا یک فرد میانسال جویای کار با سه فرزند و هزینه ها و تعهدات زندگی از یک جوان مجرد، به همان شغل فروشندگی و درآمد حاصل از آن نیازمند تر نباشد؟
اصطلاح «جوان گرایی» که مدام از زبان سیاستگزاران کشور به گوش می رسد، گرچه ظاهری خیرخواهانه دارد، اگر درست به کار گرفته نشود، در بسیاری موارد مصداق تبعیض سنی است.
تبعیض سنی، نمونه های ناپیداتری نیز دارد که عموما علیه سالخوردگان در جامعه اعمال می شود و بسیار آزار دهنده است. عباراتی مانند «مثل پیرزن های غرغرو شدی»، یا «پیرزن پرحرف» یا «یک عده پیرپاتال» از نمونه های تبعیض سنی هستند. حتی عبارتی مانند «گرچه شما پیر هستی ولی دل شما جوان است» که بعضا برای احترام به افراد سالخورده گفته میشود، در دل خود نوعی تبعیض نهفته دارد؛ انگار که پیری چیز بدی است و گرچه ظاهر شما پیر است، ولی باطن شما جوان است.
چند نمونه دیگر از تبعیض سنی:
برنامه ریزی سفرهای خانوادگی بدون توجه به نیاز افراد سالخورده در خانواده
مشارکت ندادن سالخوردگان در گفتگوهای خانوادگی
عدم توجه پزشکان به بیماران سالخورده با این تصور که «پای این افراد لب گور است»
ننشستن کنار پیرمردها و پیرزنها در اتوبوس و یا صندلی های پارک
استفاده نکردن از تصویر افراد سالخورده در برنامه های تلویزیونی
و …
تبعیض سنی، یک رفتار ناعادلانه و غیراخلاقی است. آن را بشناسیم و از آن دوری کنیم.
منبع: Eghtesadbartar
Leave A Comment