سازه‌های آبی شوشتر در شهر جزیره‌ای شوشتر و در استان خوزستان قرار دارد. این سیستم آبیاری قدمتی به درازای تاریخ ایران دارد که همچنان پابرجا است. سازه‌های آبی شوشتر از بزرگ‌ترین مجموعه‌های صنعتی شناخته شده در عصر پیش از انقلاب صنعتی در جهان است و از سوی سازمان یونسکو «سازه های آبی شوشتر، شاهکار نبوغ و خلاقیت» نامیده شده است. با ما همراه باشید تا مروری بر این اثر ماندگار داشته باشیم.
سازه‌های آبی شوشتر در دوران ساسانیان، جهت بهره‌گیری از نیروی آب به‌عنوان محرک آسیاب‌های صنعتی ساخته شده است. در این مجموعه بزرگ، ساختمان آسیاب‌ها، آبشارها، کانال‌ها و تونل‌های عظیم هدایت آب و سیکا که محلی جهت استراحت و تفریح است قابل توجه و جالب هستند.
در سفرنامه مادام ژان دیولافوآ باستان‌شناس نامدار فرانسوی از این محوطه به عنوان بزرگ‌ترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد شده است. ابن بطوطه جهانگرد مشهور عرب نيز مي نويسد: وقتي اعراب ايران را فتح کردند آبشارهاي شوشتر را جزو عجايب هفتگانه جهان می دانستند.
با این‌که تاریخچه ساخت سازه آبی شوشتر به دوران هخامنشی می‌رسد، اما اغلب برنامه‌های نوسازی و توسعه این بنا در قرن سوم میلادی و در عهد ساسانیان اجرا شده است. کارگرانی که این مجموعه سترگ را بنا کرده‌اند، سربازهای رومی بوده‌اند که پس از شکست والرین، امپراتور روم، از شاپور یکم، شاهنشاه ساسانی به اسارت درآمدند. طبق نقل تاریخ، فرمانروای ساسانی دستور داد با نیروی کار سربازان اسیر رومی، سازه آبیاری عظیمی با یک آبراهه و دو بند بنا شود تا با استفاده از آن، جریان آب این دیار کنترل شود.
جالب است بدانید این سازه در جهان بسیار شناخته شده تر از ایران است! ده ها کتاب و مقاله در خصوص این مجموعه نگاشته شده و هزاران جهانگرد سالانه از این مجموعه بازدید می کنند. خیلی از گروه های جهانگردی اروپا تنها برای بازدید از این سازه به ایران سفر می کنند.
اما جذاب‌ترین بخش سازه شوشتر که بیش از سایر قسمت‌ها مورد استقبال گردشگران قرار می‌گیرد، صخره‌های تماشایی هستند که از روی آن‌ها آب به آبگیر پایین‌دست جاری می‌شود.
سازه باستانی شوشتر به مدت هزاران سال نیاز آب این منطقه از ایران‌زمین را تامین می‌کرد و تا چند دهه پیش هم مورد استفاده قرار می‌گرفت تا این‌که رفته‌رفته احتیاج به تعمیر پیدا کرد و سرانجام به حال خود رها شد.
Leave A Comment